Film Adı: Poor Things
Yönetmen: Yorgos Lanthimos
Yapım Yılı: 2023
Oyuncular: Emma Stone, Mark Ruffalo, Willem Dafoe, Ramy Youssef
Temalar: Feminizm, kimlik, özgürlük, toplumsal normlar, bilim ve etik
Film Hakkında Genel Bilgiler
2023 yapımı Poor Things, Yorgos Lanthimos’un sinematik evreninde izleyiciyi şaşırtmaya devam eden özgün yapımlarından biri. Alasdair Gray’in aynı adlı romanından uyarlanan film, sıra dışı bir Frankenstein anlatısı gibi başlasa da, kısa sürede feminist bir büyüme hikâyesine dönüşüyor.
Film, intihar eden Bella Baxter’ın bilimsel bir deneyle hayata döndürülmesini ve akıl almaz bir şekilde gelişen kişiliğini merkezine alıyor. 141 dakikalık süresi boyunca seyirciyi hem görsel bir şölenle hem de zihinsel bir meydan okumayla karşı karşıya bırakıyor. IMDb puanı 7.9 olan film, Emma Stone’un hem yapımcılığını üstlendiği hem de başrolünü üstlendiği sıra dışı bir karakter çalışması sunuyor. Özellikle Stone’un oyunculuğu, karakterin evrimini derinlikli biçimde yansıtması açısından övgüye değer.
Neden İzlenmeli?
Poor Things, yalnızca bir dönem filmi ya da alternatif bilimkurgu değil; aynı zamanda bir kimlik inşası hikâyesi. Lanthimos’un grotesk ve absürd anlatım tarzı, bu filmde mizahla derin felsefi soruları harmanlayarak benzersiz bir atmosfer yaratıyor.
Emma Stone’un canlandırdığı Bella karakteri, hem fiziksel hem zihinsel bir dönüşüm sürecinden geçiyor. İzleyici olarak bizler de onunla birlikte doğrunun, ahlakın, özgürlüğün ve arzunun sınırlarını yeniden düşünmeye başlıyoruz. Film, ahlaki mutlakiyetçiliğe karşı radikal bir sorgulama öneriyor ve bunu şaşırtıcı derecede sıcak bir insani dille yapıyor.
Lanthimos’un kamera tercihleri, Robbie Ryan’ın görsel tasarımı ve Jerskin Fendrix’in deneysel müzikleri filmi sıradan bir yapımdan çıkarıp sinemasal bir deneyime dönüştürüyor.
Kimlere Hitap Ediyor?
Poor Things, sinemada anlatının sınırlarını zorlayan filmleri sevenler için birebir. Özellikle feminist kuramla ilgilenen, toplumsal cinsiyet rollerini eleştiren yapımlardan hoşlanan izleyiciler için oldukça tatmin edici bir deneyim sunuyor. Aynı zamanda distopik bilimkurgu, kara mizah ya da arthouse sinemaya ilgi duyan herkesin ilgisini çekebilecek çok katmanlı bir anlatı.
Bu film, sırf olay örgüsüyle değil; anlatının nasıl kurulduğu, karakterlerin neye dönüştüğü ve izleyicide ne tür düşünceler uyandırdığıyla ilgilenen seyirciler için yazılmış bir mektup gibi.
Feminist Bir Manifesto Olarak Bella Baxter
Bella Baxter karakteri, klasik “kadının uyanışı” anlatılarının çok ötesinde. Film, kadının özgürlüğünü sadece dışsal kısıtlamalardan kurtuluş olarak değil, aynı zamanda zihinsel ve cinsel bir özgürleşme olarak kurguluyor. Bella, akıl hocası olan Godwin Baxter tarafından yeniden hayata döndürüldüğünde, neredeyse bir çocuk gibi dünyayı tanımaya başlıyor. Ancak bu yeniden doğuş, geleneksel “masum kadın” anlatılarını ters yüz ediyor.
Film boyunca Bella’nın cinselliğini, karar alma gücünü, ahlaki sezilerini ve toplumsal normlara karşı duruşunu adım adım izliyoruz. Lanthimos’un kamerası, onu nesneleştiren değil, özneleştiren bir bakışla çalışıyor. Cinsellik, filmde sömürülmeyen; aksine kadının iradesini temsil eden bir alan olarak betimleniyor. Bu anlamda Poor Things, post-feminist sinema tartışmalarının göbeğine yerleşiyor.
Toplumsal Yapı ve Etik Üzerine Bir Deney
Film, modern tıbbın etik sınırlarına dair sert sorular soruyor. Bella’nın beyni bir çocukla değiştirilmiş olsa da, o çocukluk hâliyle dünyayı yeniden inşa etmeye başlıyor. Bu yapı, Mary Shelley’nin Frankenstein’ına göndermeler içerse de çok daha geniş bir toplumsal eleştiriyi kapsıyor.
Godwin Baxter, kadını kurtardığını sanırken, aslında ona biçim vermeye çalışan patriyarkal bir figürden fazlası değil. Bella’nın kendisini, bir dizi eril figürle yaşadığı deneyimlerin ardından inşa etmesi, modern toplumun kadına dayattığı rollerin parodisine dönüşüyor.
Ayrıca film, sosyal sınıf meselesine de parmak basıyor. Bella'nın özgürleşme yolculuğu, aynı zamanda sınıfsal sınırların aşılabilirliğine dair bir umut taşıyor. Onun seçim yapma özgürlüğü, sadece bireysel bir direniş değil; toplumsal yapının yeniden inşasına dair de güçlü bir önerme.
Görsel Anlatım: Gerçeküstü Bir Estetik
Poor Things, estetik açıdan da kendine has bir dünya kuruyor. Barok detaylarla bezenmiş set tasarımları, deforme edilmiş lensler ve distorsiyonlu çerçevelemeler, izleyiciyi alışıldık gerçeklikten koparıyor. Bu, hem karakterin iç dünyasıyla örtüşen hem de anlatıyı stilize eden bilinçli bir tercih.
Robbie Ryan’ın kamerası, mekânları neredeyse masalsı bir deformasyonla gösteriyor. Bu görsel bozulma, Bella’nın deneyimlediği dünyaya bir çarpıklık katarken, izleyicinin de sorgulayıcı bir mesafede kalmasını sağlıyor. Böylece film, sadece içerik olarak değil, biçim olarak da başkalaşımın sinemasını kuruyor.
Kültürel ve Kuramsal Bağlam: Lanthimos’un Sineması ve Özgürlük
Lanthimos sineması, her zaman normlara karşı bir tür direniş olarak okunabilir. The Lobster, The Favourite, Dogtooth gibi filmlerinde olduğu gibi, Poor Things de karakterlerin özgürlük arayışını absürtlük içinde anlatıyor. Ancak bu film, özellikle kadın öznesine verdiği alanla Lanthimos’un önceki işlerinden ayrılıyor.
Film, Judith Butler’ın cinsiyet performativitesi kuramı, Simone de Beauvoir’ın "kadın doğulmaz, kadın olunur" yaklaşımı ve hatta bell hooks’un patriyarka eleştirileriyle okunabilecek güçlü bir metin sunuyor. Bella, toplumsal olarak dayatılmış kadınlık tanımına karşı bir karşı-anlatı oluşturuyor.
Sonuç: “Yeniden Doğmak” Mümkün mü?
Poor Things, sadece bir kadının özgürleşme hikâyesi değil; aynı zamanda hepimizin yeniden düşünebileceği bir dünyaya davet. Filmdeki grotesk mizah, absürt anlatım ve biçimsel deneyler; izleyiciyi zorlayan ama sonunda zenginleştiren bir deneyime dönüşüyor.
Bella’nın hikâyesi, bizim de yerleşik kalıplarımızı kırmaya cesaret edebileceğimizi fısıldıyor. Her şeyin baştan yazılabileceği bir anlatı olarak Poor Things, Lanthimos’un belki de en umut dolu filmine dönüşüyor.